“Depremden sonra ayrımcılığın hedefi mülteciler, LGBTİ+’lar ve Romanlar oldu”

Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), 11 ili etkileyen depremlerin ardından yaşanan hak ihlallerini raporlaştırdı. Tüm acı tecrübelere rağmen gerekli hazırlıkların yapılmamasının kabul edilemez olduğu belirtilen raporda, bu nedenle depremin yol açtığı ölümlerin her birinin birer yaşam hakkı ihlali olduğu vurgulandı.

TİHV Dokümantasyon Merkezi, “Antep, Maraş, Hatay ve Malatya Merkezli Depremler Sonrasında 6 – 27 Şubat 2023 Tarihleri Arasında Yaşanan İnsan Hakları İhlalleri Raporu”nu açıkladı. Yazılı ve görsel basının, uzmanlık ve meslek örgütleri ile diğer insan hakları örgütlerinin yaptığı açıklama ve raporların taranması yoluyla hazırlanan rapora göre, yaşananlar “hakikati görünmez kılmak amacıyla hak bakış açısının tümüyle terk edildiğini endişe verici bir şekilde ortaya koyuyor.”

Raporda, ayrımcılığın ve nefret söyleminin hedefinin özellikle mülteciler, LGBTİ+’lar ve Romanlar olduğu vurgulandı.

Rapora göre söz konusu dönemde;

• Deprem bölgesindeki cezaevlerinde kolluk güçlerinin müdahalesi sonucunda 3 mahpus yaşamını yitirdi, 9 mahpus yaralandı.
• Gözaltında işkence ve diğer kötü muamele sonucu 1 kişi yaşamını yitirdi.
• En az 2 kişi linç girişimine maruz kaldı.
• 9 ayrı olayda toplam 17 kişi işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldı. 1 kişi yaşamını yitirdi. En az 10 kişi yaralandı.
• Deprem bölgesinde refakatçisi olmayan 1902 çocuktan 1820’sinin kimliği tespit edilirken 82 çocuğun ise kimliği tespit edilemedi.
• Deprem bölgesinde haber takibi yapan en az 22 gazeteci, 11’i kolluk kuvvetleri 11’i sivil kişiler tarafından olmak üzere müdahaleye maruz kaldı, en az 1 gazeteci yaralandı, 4 gazeteci gözaltına alındı. Ayrıca 1 yabancı gazetecinin ülkeye girişine izin verilmedi.
• Sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle 2 gazeteci, ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma’ iddiasıyla tutuklandı.
• Depremle ilgili sosyal medya paylaşımlarına ilişkin başlatılan incelemeler sonucunda 575 kişi hakkında işlem yapıldı, 141 kişi gözaltına alındı, 27 kişi tutuklandı.
• RTÜK tarafından, “Büyük Felaket Özel Yayını” programı nedeniyle Halk TV kanalına ve “18 Dakika” programı nedeniyle Tele 1 kanalına 5’er kez program durdurma ve idari para cezası verildi.
• RTÜK tarafından Tele 1 kanalında yayınlanan “Forum” programı, FOX TV kanalında yayınlanan “Orta Sayfa” programı ve Halk TV’de yayınlanan “Halk Meydanı” programlarındaki deprem ve arama kurtarma çalışmalarıyla ilgili eleştiriler nedeniyle her üç kanala ayrı ayrı idari para cezası verildi.
• Depremle ve deprem sonrasında üniversitelerde eğitimin uzaktan sürdürülmesi kararıyla ilgili 10 barışçıl toplantı ve gösteriye müdahale eden kolluk kuvvetleri, 246 kişiyi işkence ve diğer kötü muamele niteliğindeki uygulamalara maruz bırakarak gözaltına aldı.
• Depremzedeler için yardım malzemesi toplayan yurttaşlar, sivil toplum örgütleri, siyasi parti ve belediyeler en az 20 kez engellendi. 16 kişi gözaltına alındı, 6 kişi keyfi biçimde özgürlüklerinden alıkonuldu, en az 1 kişi fiziksel şiddete maruz kaldı, 1 kişiye ise para cezası uygulandı.
• En az 7 olayda kolluk kuvvetleri, kaymakamlık ve AFAD tarafından toplanan yardım malzemelerine el konuldu.
• Yardım toplama faaliyetine yönelik silahlı saldırı sonucu 1 kişi yaralandı.
• Gelecek Partisi tarafından gönderilen 100 TIR’a, HDP tarafından toplanan 1500 çadıra, 8 tır ve 2 kamyon yardım malzemesine, 30 konteynere, 120 jeneratöre el konuldu.

Raporun tamamına aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz: 

Depremler Sonrasında 6 – 27 Şubat 2023 Tarihleri Arasında Yaşanan İnsan Hakları İhlalleri Raporu