03 Eylül 2024 Salı
News
Afganistan;ın batısındaki Herat kenti yakınlarında bulunan Şakrak e Sabz mülteci kampında yaşayan Nazenin;in annesi “Oğlumun acısı katlanılmazdı. Yüzüne baktığımda, parayı almam gerektiğini düşündüm. Nazenin;in babası isteksizdi ama onu kızımız karşılığında parayı alması için ikna ettim” diyor. Nazenin;in anne ve babasının üçü kız, dördü erkek yedi çocukları var. Hiç okula gitmemişler ve okuma yazma bilmiyorlar. Paraları ve işleri yok. BBC Dünya Servisi;nden İnayetulhak Yasini, anne ve babayla kızlarını satma kararlarını konuştu. Pişmanlık Nazenin;in babası “Oğlumuz dört yaşından bu yana epilepsi hastasıydı ve tedavisine verecek paramız yoktu” diyor. Aile, oğullarını kurtarmak için çaresiz kalınca, kızlarını satmaya karar verdi. Anne “Parayı aldım ve en büyük çocuğum Nazenin;i evlendirmeyi kabul ettim. Parayı oğlumun tedavisi için kullandım. Ama oğlum iyileşmedi, kızımı da elimde tutamadım” diyor. Baba ise araya girip “Birisi küçük çocuğunu satarsa, elbette pişmanlık olur. Ben de pişmanım ama bir faydası yok” diye konuşuyor. Çocuk yaşta evlilikler Afganistan;da yasal evlilik yaşı kızlarda 16, erkeklerde ise 18. Ancak birçoğu daha ufak yaşta evleniyor. 2018;teki bir UNICEF raporuna göre, Afgan kızların yüzde 35;i 18 yaşına gelmeden, yüzde 9;u da 15 yaşından önce evlendiriliyor. Genç kızların yüzde 76;sının 18 yaşına gelmeden evlendirildiği Nijer ise bu alanda en kötü ülke. Rapora göre, son yıllarda önemli bir ekonomik ilerleme kaydeden Bangladeş;te ise bu oran yüzde 56. ;Başlık parası; Afganistan on yıllardır süren bir savaşın pençesinde ve yakın geçmişte büyük bir kuraklık da yaşadı. Bu nedenle birçok aile herhangi bir iş yapamaz hale geldi ve büyük bir sefalet yaşamaya başladı. Nazenin;in annesi “Bizim aşiret geleneklerimizde, çocuklarımız çok küçükken bile bir evlilik anlaşması yapmak tabu değil. Ancak çoğu, sadece kızlar 18 yaşına geldiğinde evlenir” diyor. İslam hukukuna göre, evlilik anlaşması yapıldığında damat tarafı bir hediye, çoğunlukla da para vermek zorunda. Buna mehir deniyor ve kıza ait oluyor. Ancak mehire ek olarak, gelinin babası ya da en büyük ağabeyi de, damadın ailesinden düğünden önce “başlık parası” isteyebiliyor. Afganistan Analistler Birliği;nden araştırmacı Faysal Muzhari;ye göre başlık parası bir Afgan geleneği ve İslam hukukunda yeri yok. İstenen para, ailenin statüsü, gelinin güzelliği, yaşı ve eğitimi gibi farklı faktörlere göre değişiyor. Birkaç yüz dolardan, 100 bin dolara kadar çıkabiliyor. Kişi başına düşen milli gelirin 600 dolardan az olduğu bir ülkede, başlık parası bazı aileler için çok büyük bir öneme sahip olabiliyor. Kuraklık Nazenin;in ailesi, geçen yıl Afganistan;ın büyük kısmına hakim olan kuraklıktan etkilendi. Baba, “Tarlalarda çalışıyorduk. Birkaç hayvanımız da vardı. Ama her şeyi bırakmak zorunda kaldık” diyor. Hayvanları susuzluktan öldü ve aile kuzeybatı Afganistan;daki Badghis bölgesinde bulunan köylerini terk etti ve Herat yakınlarındaki kampa yerleşti. BM;ye göre Afganistan;ın batısında 275 bin kişi, kuraklık nedeniyle evlerinden oldu. Birçok yerel ve uluslararası yardım kuruluşu bölgede faal, ancak Nazenin;in babası hala önemli bir yardım alamadıklarını söylüyor. Borç batağına saplanan anne ve babanın henüz 10 yaşına girmemiş diğer iki kızının da geleceği belirsiz. Nazenin;in babası, “Sefaletim devam ederse ve diğer iki kızım için de para verecek birilerini bulursam, aynısını yaparım. Alacaklılarım günde iki üç kez arayıp, para istiyor. Kızlarım şu anda sahip olduğum tek varlık” diyor.
